środa, 28 października 2009

Boska Liturgia w ZK Przemyśl



W środę 7 października w Zakładzie Karnym w Przemyślu została odprawiona Boska Liturgia św. Jana Chryzostoma. Liturgię celebrował ks. Paweł Potoczny, Okręgowy Kapelan Duszpasterstwa Więziennego Okręgu Rzeszowskiego. Uczestnicy Eucharystii przystąpili do sakramentu pokuty i pojednania i przyjęli Komunię świętą. Śpiewem posłużył Jarosław Wójcik.


Kapelani Kościoła Greckokatolickiego swoją posługę w przemyskim Zakładzie Karnym niosą już od ponad 15 lat.








 


wtorek, 27 października 2009

В рамках Суспільного тижня вірні УГКЦ відвідають в’язницю


З 31 жовтня по 6 листопада у Києві, вдруге після відновлення Незалежності, буде проведено Суспільний тиждень УГКЦ. Його гасло: «Примирення як Дар Божий». У рамках заходу, у неділю, 1 листопада, буде проведено акцію солідарності: вірні УГКЦ та всі охочі у Києві, Ірпіні, Вишгороді та Броварах відвідають сиротинці, будинки пристарілих та в’язницю. Програма тижня суспільної відповідальності, солідарності та примирення (див. у додатку) зокрема включає відвідування пенітенціарної установи неподалік Києва. Це Бучанська виправна колонія № 85 для неодноразово засуджених до позбавлення волі. У програмі відвідування колонії проповідь, виступ ансамблю «Українські барви», праця в малих групах.
У Бучанській виправній колонії середнього рівня безпеки відбувають покарання 1100 осіб. Переважно молоді люди, середній вік яких 23 - 27 років, із м. Києва та області. Скоєні ними злочини: за збут наркотиків (до 400 чоловік), пограбування квартир та транспортних засобів (близько 300 осіб) і понад 100 осіб за вбивства та грабежі. Тут також знаходиться міжобласна лікарня системи на 150 ліжок.
Сьогодні в цехах підприємства колонії випускають продукцію двадцяти найменувань: автомобільні причепи кількох видів, мотоблоки, металеві конструкції для рекламних щитів і будівельних риштувань. На базі колонії створено навчальний центр, який готує фахівців за трьома спеціальностями – токар, електрозварник та електромонтажник з освітлення та освітлювальних мереж. У колонії є бібліотека. Книжками активно користуються хлопці, які хочуть здобути вищу освіту. Ще більше популярна церква – духовне пристанище для тих, хто усвідомив своє падіння і тепер хоче щиро спокутувати гріхи.
«В’язні – найбільш погорджена та відчужена верства суспільства. Проте, саме в’язниці віддзеркалюють суть процесів, які в ньому відбуваються», – зазначає д. Костянтин Пантелей, референт для пенітенціарних закладів України Відділу Патріаршої курії УГКЦ у справах душпастирства силових структур.

Запрошуємо представників мас-медіа бути учасниками акції солідарності у Бучанській виправній колонії № 85. Повідомити про свою участь та надати паспортні дані слід до 18.00 27 жовтня.
Контактна особа: д. Костянтин Пантелей, ел. адреса: panteley@ukr.net, тел. 0935947525.
Департамент інформації УГКЦ
Довідка
Сьогодні у 184 установах Кримінально-виконавчої служби України утримується 146,5 тисяч осіб (в тому числі у 33 слідчих ізоляторах – 36,8 тисяч осіб), з них – 6,2 тисяч засуджених жінок та 1523 неповнолітніх. Серед 1576 засуджених до довічного позбавлення волі – 14 жінок. Збільшилася концентрація особливо небезпечного кримінального контингенту серед ув’язнених. Майже 19 тисяч засуджено за умисне вбивство, 11 тисяч – за заподіяння тяжких тілесних ушкоджень, що призвели до смерті, 13 тисяч – за розбій, майже 15 тисяч – за грабіж, 27 тисяч – за крадіжки. Крім того, на обліку кримінально-виконавчої інспекції перебуває 137 тисяч засуджених до покарань, не пов’язаних з позбавленням волі.
Додаток
ІІІ-й Суспільний тиждень УГКЦ
«ПРИМИРЕННЯ ЯК ДАР БОЖИЙ»

31 жовтня, субота
Урочисте відкриття ІІІ-го Суспільного тижня УГКЦ
15.00 Конференція: Андрей Шептицький та Йосиф Сліпий як сподвижники примирення та соціальної відповідальності
За участю Блаженнішого Любомира, Глави УГКЦ, Архиєпископа Івана Юрковича, Апостольського Нунція в Україні, Головного рабина України Яків Дов Блайха, офіційних представників інших церков та релігій, мирян УГКЦ.
Доповіді: проф. Жанна Ковба (Інститут Юдаїки), проф. о. д-р Мирон Бендик (ректор Дрогобицької Духовної семінарії УГКЦ). Вхід вільний
Конгрегаційна зала Староакадемічного корпусу Національного університету "Києво-Могилянська академія". м. Київ, вул. Г. Сковороди, 2

1 листопада, неділя
10.00 – Божественна Літургія за участю Блаженнішого Любомира (Гузара)
11.30 – Молитва за прославу митрополита Андрея Шептицького
Церква св. Василія Великого, вул. Смірнова-Ласточкіна, 7 
12.00 – Акція солідарності Примирення сьогодні: на шляху до соціальної відповідальності
(після Літургії, у Києві, Ірпіні, Вишгороді та Броварах миряни відвідають сиротинці, будинки пристарілих та в’язницю)

2 листопада, понеділок
17.00 – 19.00 Духовні роздуми на тему: Сповідь як тайна примирення. Проводить о. д-р Марко Бляза, єзуїт, професор, проректор університету ім. св. Яна Боболі (Варшава). Вхід вільний
Церква св. Миколая на Аскольдовій Могилі
19.00 – презентація фільму про А. Шептицького „Невигідний Шептицький” (вхід вільний)
Малий зал кінотеатру „Кінопалац” (вул. Інститутська, 1)

3 листопада, вівторок
17.00 Круглий стіл – Примирення між людьми та народами
За участю Блаженнішого Любомира, Глави УГКЦ, Віктора Єленського (доктор філософських наук, президент Української асоціації релігійної свободи, провідний науковий співробітник Інституту філософії НАНУ), Олександри Гнатюк (професор Варшавського університету, керівник Відділу української літератури Інституту славістики Польської академії наук, радник з питань культури й науки Посольства Республіки Польщі в Україні), Олександра Гриценка (директор Українського центру культурних досліджень, заслужений діяч мистецтв України). Вхід вільний.
Конгрегаційна зала Староакадемічного корпусу Національного університету "Києво-Могилянська академія". м. Київ, вул. Г. Сковороди, 2

4 листопада, середа
10.00 – Відвідування релігійних соціальних центрів міста Києва за участю представників різних конфесій України
17.00 Круглий стіл: Презентація соціальних проектів Католицької Церкви
За участю Карітас-Дрогобич, Renovabis (Німеччина), Церква в Потребі (Німеччина), Центр проти алкогольної залежності, Пасторально-місійний відділ УГКЦ, Центр мирянського лідерства УКУ. Вхід вільний
Церква св. Василія Великого, вул. Смірнова-Ласточкіна, 7 
 
5 листопада, четвер
11.00 – Відкриті лекції Покаяння як крок до примирення та порозуміння (Університети Києва)
17.00 Круглий стіл: Освіта як знаряддя примирення
За участю Блаженнішого Любомира, Глави УГКЦ, міністра освіти і науки України Вакарчука Івана Олександровича та християнської молоді м. Києва. Вхід вільний
Конгрегаційна зала Староакадемічного корпусу Національного університету "Києво-Могилянська академія". м. Київ, вул. Г. Сковороди, 2

czwartek, 22 października 2009

Rekolekcje dla kapelanów SW

W dniach 18-22 października Kapelani Więzienni Kościoła Greckokatolickiego, ks. Jarosław Storoniak, ks. Paweł Potoczny i ks. Bogdan Kiszko, wzięli udział w Ogólnopolskim Zjeździe Kapelanów Więziennych w Ośrodku Doskonalenia Kadr w Popowie, k/Serocka. W czasie czterech dni kapelani uczestniczyli w szeregu zajęć, konferencji o tematyce pedagogicznej i wychowawczej. Zajęć miały na celu podniesienie kwalifikacji uczestników, a także osobistą odnowę duchową. Program zajęć obejmował:

1. Warsztaty ascetyczno-formacyjne pod kier. J. E. Ks. Bp dr hab. S. Budzika.
2. Wykłady dr M. Gordon pt. "Praca z osobami przejawiającymi stany suicydalne".
3. Wykłady dr n. med. L. Markuszewskiego pt. "Kardiologia w rzeczywistości więziennej" .
4. Wykłady mjr U. Wojciechowskiej-Budzikur pt. "Medytacja chrześcijańska jako narzędzie resocjalizacji".
5. Wykłady mjr M. Stoszek pt. "Praca z osobami z zaburzeniami preferencji
seksualnych".
6. Wykład ppłk J. Maternowskiego pt. "Praca kapelana w świetle przepisów i praktyki
ochrony".
7. Wykład Ks. dr P. Wojtasa, Krajowego Duszpasterza Więziennictwa pt. "Międzynarodowe i
ogólnopolskie bieżące kwestie duszpasterstwa więziennego".
8. Wystąpienie gen. P. Nasiłowskiego, dyrektora generalnego SW.
9. Wystąpienie P. Ministra K. Kwiatkowskiego.





Dar skazanych z ZK w Łupkowie dla cerkwi w Morągu (2009-10-05, ZK Łupków)


W cerkwi greckokatolickiej w Komańczy pw. Opieki Najświętszej Marii Panny odbyło się uroczyste przekazanie Kywotu, będącego odpowiednikiem tabernakulum w obrządku rzymsko-katolickim, który został wykonany nieodpłatnie przez skazanych z Zakładu Karnego w Łupkowie. Na wykonanie ww. obiektu, mającego formę miniaturowej, drewnianej cerkwi, trzech uzdolnionych artystycznie więźniów poświęciło kilkaset godzin w ramach uczestnictwa w zajęciach w sali terapeutycznej, funkcjonującej od wielu lat w tutejszej jednostce penitencjarnej. Kywot zostanie przekazany jako dar Parafii Greckokatolickiej z Komańczy (zapewnienie materiału) oraz ZK w Łupkowie (wykonawstwo) dla nowobudowanej cerkwi w Morągu koło Olsztyna. W uroczystości przekazania gotowego dzieła, mającego bez wątpienia wysoki walor artystyczny, udział wzięli wikary Parafii Greckokatolickiej w Komańczy - ks. Bogdan Kiszko oraz dyrektor Zakładu Karnego w Łupkowie - mjr Marek Grabek.

tekst: Henryk Antoniewicz
zdjęcia: Paweł Kotlarz

Portal Służby Więziennej

Pielgrzymka Służby Więziennej do Jarosławia


W dniu 8 września 2009 roku, w 230 rocznicę ogłoszenia Bulli Papieskiej o uznaniu Jarosławskiej Ikony Matki Boskiej – cudotwórczą, odbyła się Pierwsza Pielgrzymka Służby Więziennej do Jarosławskiego Sanktuarium Matki Boskiej BRAMY MIŁOSIERDZIA.

W programie uroczystości były: Akatyst do Bogarodzicy, Mołebeń do Bogarodzicy oraz Pontyfikalna Boska Liturgia Św. Jana Chryzostoma, której przewodniczył Abp Jan Martyniak Metropolita Przemysko-Warszawski oraz koncerty muzyki cerkiewnej.

W tegorocznej pielgrzymce wzięli udział pracownicy, funkcjonariusze oraz kapelani posługujący w jednostkach penitencjarnych okręgów Olsztyńskiego, Lubelskiego, Rzeszowskiego, Krakowskiego oraz Katowickiego, a także delegacja kapelanów z Ukrainy. Swą duchową obecność wyraził listownie również naczelny kapelan więziennictwa Kościoła rzymskokatolickiego.

W swej homilii Arcybiskup podkreślił ważkość pracy funkcjonariuszy służby więziennej oraz postawę odpowiedzialności w duchu miłosierdzia, w którym wspiera i którego uczy sama Matka i Brama Miłosierdzia.
Szczególne słowa wsparcia i zrozumienia dla trudów pracy penitencjarnej i duszpasterskiej skierował do uczestników Pielgrzymki gen. Paweł Nasiłowski Dyrektor Generalny Służby Więziennej, w których podkreślał rolę wymiaru duchowego w pracy więzienników. Uczestnicy pielgrzymki mogli skorzystać również z odpustu zupełnego nadanego prze Papieża Piusa VI w 1779 roku.

o. Jarosław Storoniak

www.soborcerkiew.net

„CZŁOWIEK I NADZIEJA. DUSZPASTERSTWO WIĘZIENNE KOŚCIOŁA GRECKOKATOLICKIEGO EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ”

Jest to pierwsza publikacja z dziedziny duszpasterstwa więziennego opisująca problemy Europy Środkowo-Wschodniej, jednocześnie jest to wkład w rozwoju teologii pastoralnej UKGK w Polsce.

Prezentowana publikacja jest próbą refleksji nad rolą duszpasterstwa więziennego Kościoła Greckokatolickiego w skali makro z kilku powodów. Po pierwsze, stara się przybliżyć sytuację więźniów praktykujących religijne w warunkach ukraińskiej, słowackiej i polskiej rzeczywistości penitencjarnej. Po wtóre, uwzględnia różnice związane z realizowanym porządkiem prawnym dotyczącym duszpasterstwa więziennego i wykonawstwem tych przepisów w praktyce różnych państw europejskich. Wskazując na odmienności przybliża też Czytelnikom to co wspólne i pożyteczne a co mieści się w idei wsparcia religijnego osób najbardziej potrzebujących (w tym przypadku więźniów). Po trzecie, zwraca uwagę na specyfikę rodzimego duszpasterstwa penitencjarnego uwzględniając zarówno teoretyczne jak i praktyczne uwarunkowania kapelańskiej posługi wśród polskich więźniów. Po czwarte, obejmuje artykuły przedstawicieli środowiska kapelańskiego z Ukrainy, Słowacji i Polski reprezentujących Kościół Greckokatolicki i funkcjonariuszy więziennych uczestniczących w dyskusji nad kształtem, miejscem i znaczeniem kapelanatu więziennego w strategii działań korekcyjnych wobec osób uwięzionych. Po piąte, Czytelnicy mogą przeczytać artykuły w wersji językowej właściwej dla ich autorów. Tłumaczenie na język polski zniekształcić mogłoby ducha intencji wypowiedzi a zamysłem niżej podpisanych było też i to, aby publikacja dotarła w oryginale do odbiorców nie tylko w Polsce, ale i tych znających i posługujących się językami ukraińskim, bądź słowackim. Po szóste, redaktorom tej książki przyświecała też myśl ukazania duszpasterstwa greckokatolickiego (jego wagi i powagi) w strukturze kapelanatów więziennych różnych konfesji funkcjonujących w polskim systemie naprawy moralnej i religijnej osób pozbawionych wolności. Po siódme, pozycja ta ma wskazać na ugruntowaną już pozycję Lublina i województwa lubelskiego traktowanego dotąd w skali mikro, jako spójnego elementu całości działań duszpastersko-penitencjarnych w wymiarze ogólnopolskim i szerszym – wschodnio-europejskim. Po ósme, książka to efekt współpracy konferencyjno-naukowej i codziennej duszpasterskiej środowiska lubelskich więzienników ze swoimi kapelanami pełnej życzliwości i zrozumienia po obu stronach. Po dziewiąte, jest między innymi zapisaną formą wystąpień, referatów i przemyśleń w ramach konferencji odbytej w Chełmie w dniach 10 – 12 września 2008 roku na temat „Duszpasterstwo więzienne Kościoła Greckokatolickiego Europy Środkowo-Wschodniej”. Zamysłem redaktorów była kontynuacja tego, co opisano poprzednio w „Duszpasterstwie więziennym Kościoła Greckokatolickiego w Polsce” po konferencji, która miała miejsce 31 marca 2006 roku w Trybunale Koronnym w Lublinie. Po dziesiąte i ostatnie, ale najistotniejsze, jest wyrazem szacunku dla tradycji kościoła katolickiego obrządku wschodniego na Chełmszczyźnie, Lubelszczyźnie, w Polsce, na Ukrainie, Słowacji i poza nimi. A spotkanie w Chełmie było okazją do publicznego powiedzenia tego co ważne, wartościowe i użyteczne dla właściwego pojmowania obecności Boga i Kościoła (w tym Greckokatolickiego) nie tylko w środowisku inkarcerowanych, ale i w tak zwanym „wolnym świecie”.

Z tych powodów, ale i ze względu na zawartość merytoryczną publikowanych artykułów pozycja niniejsza może okazać się interesująca dla kapelanów penitencjarnych, pracowników więziennictwa, studentów różnych kierunków, w tym seminariów duchownych.

Publikację otwierają artykuły zapisane w języku ukraińskim. Pierwszym jest przetłumaczony na język ukraiński teks wystąpienia Benedykta XVI do uczestników XII Kongresu Międzynarodowej Organizacji Katolickiego Duszpasterstwa Więziennego. Drugi autorstwa ks. dna Konstantyna Panteleja dotyczący aktualnej sytuacji systemu karno-wykonawczego Ukrainy ze szczególnym uwzględnieniem duszpasterstwa więziennego. Kolejny tego samego autora obejmuje aspekty międzynarodowej współpracy Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego z organizacjami duszpasterstwa więziennego na świecie.
Dalej Czytelnik może zapoznać się z propozycjami duszpasterskich oddziaływań na więźniów przez kapelanów UKGK na czas najbliższy (autor K. Pantelej).

„Pastoralna opieka więźniów” to tytuł artykułu o. Oleksija Kujbidy nawiązujący do znaczenia Boskiej Liturgii, która poprzez „wiarę, modlitwę i pokutę jednoczy więźniów z Chrystusem i czyni człowieka wolnym”.

Artykuł o. Witalija Kotyka „Prerogatywy rozwoju pomocy duszpasterskiej w więzieniach” zwraca uwagę na problemy właściwego przygotowania i formacji kapelańskiej dla skutecznego wykonywania posługi duszpasterskiej wśród więźniów. Autor uważa, że ważne są dla kapelanów zajęcia o charakterze warsztatowym wprowadzające do pracy z osadzonymi.

Kolejnym głosem dotyczącym duszpasterstwa więziennego Kościoła Greckokatolickiego jest artykuł ks. dr Slavomira Molnara. Słowacki kapelan w ojczystym języku przybliża strukturę ordynariatu polowego w skład którego wchodzą obok innych kapelanów struktur zmilitaryzowanych także duszpasterze więziennictwa posiadający stopień oficerski. Oprócz praktycznych uwag S. Molnar przedstawia podstawy prawne funkcjonowania słowackiego duszpasterstwa penitencjarnego w oparciu o konkordat i statut ordynariatu siła zbrojnych Republiki Słowackiej.

Dr Marek Storoška i dr inż. Gabriel Paľa z Uniwersytetu w Preszowie podejmują zagadnienia pomocy penitencjarnej i postpenitencjarnej realizowanej w realiach słowackich w kontekście sprawiedliwości naprawczej i probacji.

Artykuły w języku polskim rozpoczyna tłumaczenie ks. diakona dr Piotra Siwickiego z KUL JP II ukraińskiej publikacji wydanej we Lwowie w 1938 roku przez ks. Józefa Kładocznego. „Z psychologii przeżyć więziennych” w wiernym tłumaczeniu P. Siwickiego oddaje ducha okresu międzywojennego i sprawia to, że zacierają się różnice między tym, co wówczas i dziś wypełnia niespokojne dusze więźniów.

W historycznym także klimacie utrzymuje Czytelnika artykuł ks. mitrata dr Stefana Batrucha. Proboszcz lubelskiej i chełmskiej parafii po raz kolejny (i słusznie) przypomina sylwetkę błogosławionego Emiliana Kowcza – „Proboszcza Majdanka”. Autor koncentrując się na przeszłości wskazuje na optymistyczne przesłanie przyszłości oparte na ekumenii i zrozumieniu.

Księża Paweł Potoczny i Jarosław Storoniak w swoim artykule odnoszą się do sytuacji Grekokatolików w Polsce po 1945 roku. Analiza tej części publikacji pozwala lepiej zrozumieć współczesne funkcjonowanie Kościoła Greckokatolickiego. Autorzy pisząc o całym Kościele wyodrębniają znaczące fakty dotyczące kapelaństwa penitencjarnego, w którym obaj funkcjonują jako praktycy.

Artykuł ks. J. Storoniaka „Psychologiczno-duszpasterskie uwarunkowania pracy z osadzonymi” to naukowe świadectwo teologa i psychologa od lat posługującego w więzieniach Lubelszczyzny. Uwagi J. Storoniaka są tym bardziej cenne, gdyż swoją posługę duszpastersko- psychologiczną realizuje on również dla potrzeb personelu więziennego na Lubelszczyźnie.

Kolejny autor – Artur Nowosad prezentuje informacje dotyczące funkcjonowania więziennego okręgu lubelskiego, charakteryzując jego jednostki penitencjarne, działalność wychowawczą, w tym duszpasterstwo adresowane do więźniów Lubelszczyzny.
Empiryczno – teoretyczny charakter mają trzy kolejne zamykające publikację artykuły autorstwa Jerzego Nikołajewa. Pierwszy to prezentacja wyników własnych badań ankietowych wśród ukraińskich katolickich kapelanów wraz z charakterystyką religijności tamtejszych osadzonych i miejscem kościołów i związków wyznaniowych w systemie penitencjarnym Ukrainy. W drugim autor przybliża charakterystykę więźniów pochodzących z byłego ZSRR, a przebywających w polskich placówkach penitencjarnych. Książkę kończy materiał badawczy Jerzego Nikołajewa dotyczący trudności rzymskokatolickich kapelanów więziennych wskazanych przez nich samych w kwerendzie ankietowej.

Mamy nadzieję, iż Szanowni Czytelnicy przyjmą niniejszą publikację jako interdyscyplinarny wkład dla zrozumienia specyfiki penitencjarnej, a posługi kapelańskiej w szczególności.

Szczegółowe informacje odnośnie nowej pozycji wydawniczej pod adresem: jaroslaw.storoniak@cerkiew.net" .

Jerzy Nikołajew, Ks. Jarosław Storoniak

Patron Duszpasterstwa Więziennego UKGK w Polsce


Ks. Emilian Kowcz (1884-1944)

Emilian Kowcz urodził się 20 sierpnia 1884 r. w Kosmaczu pow. Kosów (Huculszczyzna) jako syn ks. Grzegorza Kowcza, miejscowego proboszcza greckokatolickiego. Kapłanem greckokatolickim był również jego teść, a także wszyscy trzej szwagrowie i dwaj z trzech synów. Maturę uzyskał we Lwowie. W latach 1905-11 przebywał na studiach teologicznych w rzymskim Collegium Ruthenum. W roku 1910 poślubił Marię-Annę Dobrzańską (1891-1939), zaś w roku następnym przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna. Po krótkim okresie administrowania parafią Podwołoczyska w pow. Skałat zgłosił się do pracy wśród kolonistów ukraińskich w Bośni, gdzie pełnił posługę kapłańską w okręgu Prijedor (parafia Kozarac). Po powrocie do Galicji był wikariuszem-kooperatorem w parafii Serniki Górne pow. Rohatyn (1916-1919). W roku 1919 wstąpił do Ukraińskiej Armii Halickiej, był mianowany kapelanem tzw. Kosza Brzeżańskiego. Przeszedł kampanię galicyjską i naddnieprzańską, dając dowody męstwa w niebezpiecznej kapelańskiej służbie. Internowany przez Polaków, następnie zaś zwolniony, w latach 1921-22 był krótko proboszczem w Borszowie k. Przemyślan, następnie zaś objął kanonicznie urząd proboszcza parafii Przemyślany z cerkwią filialną we wsi Korosno.

Jako proboszcz w Przemyślanach ks. Kowcz rozwinął wszechstronną działalność religijno-społeczną. Wsławił się m.in. jako kaznodzieja i organizator lokalnych Kongresów Eucharystycznych. Poświęcił się służbie swym parafianom, zaniedbując wręcz interesy materialne własne i swej rodziny. Nie stronił od działalności społecznej o charakterze świeckim - był inicjatorem, animatorem i organizatorem szeregu przedsięwzięć o charakterze oświatowo-kulturalnym czy ekonomicznym (ruch spółdzielczy). Był zdecydowanym zwolennikiem niepodległości Ukrainy oraz włączenia obszaru b. Galicji wschodniej do przyszłego państwa ukraińskiego. Ta konsekwentna postawa polityczna oraz przypadki ignorowania niesprawiedliwych decyzji władz administracyjnych (np. budowa, mimo zakazu, cerkwi w jednym z przysiółków) powodowały konflikty z władzami polskimi, czego konsekwencją były grzywny, a nawet kary pozbawienia wolności - odbywane po części w monasterze studyckim w Uniowie k. Przemyślan (zgodnie z art. 22 Konkordatu z 1925 r.). Niepodległościowe poglądy i działalność ks. Kowcza nie były jednak związane z jakimkolwiek uczuciem wrogości wobec Polaków. Gdy np. po klęsce wrześniowej w 1939 r. niektórzy parafianie z Korosna dopuścili się grabieży mienia polskich osadników, ks. Kowcz w bardzo ostrych słowach napiętnował ich czyn i nakazał kategorycznie zwrot zabranych rzeczy - co też zostało wykonane. Zorganizował także pomoc dla polskich wdów i sierot. Fakty te - jak również odwaga ks. Kowcza w okresie tzw. pierwszych Sowietów (1939-41), przejawiająca się m.in. w kontynuowaniu tradycji publicznej procesji i święcenia wody na święto Objawienia Pańskiego (popularny Jordan) - spowodowały, że do cerkwi parafialnej w Przemyślanach zaczęli się garnąć także Polacy-rzymskokatolicy.

Wkroczenie wojsk niemieckich w 1941 r. było dla większości Ukraińców galicyjskich wydarzeniem radosnym: kończyło się panowanie Sowietów, proklamacja niepodległości Ukrainy 30 czerwca 1941 r. dawała nadzieję na utworzenie własnego państwa. Ks. Kowcz, mimo iż został po ustąpieniu wojsk sowieckich wybrany starostą powiatu przemyślańskiego, nie uległ ogólnej euforii, skupiając się w swych publicznych wystąpieniach głównie na apelowaniu do młodzieży ukraińskiej, by nie dała wciągnąć się do działań zbrodniczych, zwłaszcza w ramach tworzonej przez nowego okupanta policji ukraińskiej. Polityka nowej władzy rychło rozwiała złudzenia - ks. Kowcz zaś nie omieszkał piętnować publicznie zbrodni nowego reżimu.

Szczególnej wagi nabrała podówczas kwestia żydowska. Już niedługo po wkroczeniu Niemców oddział SS spędził do budynku synagogi grupę Żydów w celu spalenia ich żywcem. Ks. Kowcz, dzięki przytomności umysłu oraz biegłości w niemczyźnie, zdołał skłonić Niemców do odstąpienia, po czym sam z pomocą parafian odblokował drzwi, co dało możność wyprowadzenia z płonącej synagogi części zamkniętych w niej Żydów. Bohaterstwo proboszcza Przemyślan nie mogło jednak zniweczyć hitlerowskich planów ludobójstwa. Żydzi w Przemyślanach stanowili większość mieszkańców, stąd też nie mogło być mowy o masowym ich ratowaniu. Gdy jednak pojawił się w społeczności żydowskiej ruch zmierzający do konwersji na chrześcijaństwo - chociaż skądinąd było wiadomym, że hitlerowskie “prawa” rasowe obojętnie odnoszą się do przynależności wyznaniowej osób pochodzenia żydowskiego i chrzest nie zwiększa szansy ocalenia - ks. Kowcz nie wahał się katechizować i chrzcić Żydów, którzy o to prosili. Czynił to najpierw indywidualnie - później, gdy tryby maszyny zagłady przyspieszyły, udzielał chrztu masowo, łamiąc zarządzenia władz okupacyjnych i lekceważąc ostrzeżenia. Co więcej, po zamknięciu getta zwrócił się do władz z żądaniem umożliwienia mu obsługi wspólnoty Żydów-chrześcijan w getcie. Podobno zwrócił się nawet z listem do Hitlera, piętnując zbrodnie nazistów.

Stosunek ks. Kowcza do polityki hitlerowskiej zaowocował aresztowaniem odważnego kapłana (30 grudnia 1942 r.). Wtrącony do lwowskiego więzienia przy ul. Łąckiego nie tylko przyznał się do udzielania chrztu Żydom, ale także odmówił podpisania zobowiązania do zaprzestania tej praktyki w przyszłości - mimo jej sprzeczności z rozporządzeniami okupanta. Nie złamało ks. Kowcza bicie, choć nie szczędzono mu razów, licząc na zachwianie jego oporu. Mimo to ks. Kowcz nie tylko nie poddał się dyktatowi Gestapo, ale jednocześnie starał się służyć współwięźniom jako kapłan; zaofiarował także pośrednictwo swego syna Sergiusza - który odwiedzał ojca w więzieniu - do przesyłania grypsów towarzyszy więziennej niedoli.

Nie uzyskawszy od ks. Kowcza żądanej deklaracji, władze hitlerowskie postanowiły umieścić go w Konzentrazionslager Lublin. Nadano mu tam numer obozowy 2399 i umieszczono w bloku 14 na polu 3. W obozie na Majdanku ks. Kowcz dopełnił miary swego heroizmu, duszpasterzując wśród współwięźniów różnych narodowości i wyznań: uznając swą misję obozową za dar Opatrzności i jednocześnie zadanie do wykonania, ostatnie kapłańskie zadanie w życiu - w listach z obozu prosił, by nie podejmowano starań o jego zwolnienie, albowiem jego miejsce jest w obozie, gdzie nikt nie może go zastąpić w jego kapłańskiej misji. Prosił także o modlitwę za twórców obozu i systemu hitlerowskiego w ogóle.

W obozie ks. Kowcz dokończył ziemskiego żywota. Wedle oficjalnych danych, zgon nastąpił 25 marca 1944 r. z powodu flegmony prawej nogi.

W roku 1996 Ukraiński Kościół Greckokatolicki wszczął proces beatyfikacyjny swych dwudziestowiecznych męczenników. W ich liczbie znalazł się także ks. Emilian Kowcz. Razem z 26 innymi Sługami Bożymi został ogłoszony błogosławionym przez Jana Pawła II 27 czerwca 2001 r. we Lwowie, w czasie wizyty papieskiej na Ukrainie w czerwcu 2001.

Z grypsów obozowych ks. Emiliana Kowcza, skierowanych do rodziny:

1. Nie marnujcie wysiłków, nie mogę stąd odejść, bo jestem potrzebny. Ci nieszczęśliwi ludzie, których są tutaj tysiące, potrzebują mnie. Jestem ich jedyną pociechą. Zostać tu jest moim obowiązkiem - i jestem szczęśliwy....

2. Rozumiem, że staracie się o moje zwolnienie. Błagam was, byście nic nie robili! Wczoraj zastrzelono tu 50 ludzi. Gdyby nie było mnie tutaj, któż pomógłby im przejść ten próg? Poszliby przezeń ze wszystkimi swymi grzechami i w głębokiej rozpaczy, która wisi nad tym piekłem. Teraz zaś idą z głowami uniesionymi wysoko, zostawiwszy swe grzechy za sobą. Przechodzą ów most ze szczęściem w sercach i gdy rozmawiałem z nimi po raz ostatni, widziałem, jak spowija ich pokój i jasność. Wszystko, czego od was żądam, to nieco pieniędzy. Kubek wody kosztuje tu 500 złotych.*

3. Dziękuję Bogu za jego łaskawość dla mnie. Poza Niebem to jedyne miejsce, w którym chciałbym przebywać. Wszyscy jesteśmy tu równi: Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Rosjanie, Litwini czy Estończycy. Jestem tu teraz jedynym kapłanem. Nie mogę sobie wyobrazić, co by oni beze mnie zrobili. Tutaj widzę Boga - Boga, który jest Jeden dla wszystkich nas, bez względu na nasze religijne odmienności. Może nasze kościoły się różnią, lecz we wszystkich nich rządzi ten sam Wszechmogący Bóg. Kiedy odprawiam Mszę, wszyscy oni modlą się. Modlą się w różnych językach -ale czy Bóg nie rozumie wszystkich języków? Umierają na różne sposoby i ja pomagam im przechodzić ów most. Czyż to nie błogosławieństwo? Czy to nie najwspanialsza korona, jaką mógłby mi włożyć na głowę mój Pan? Tak! Dziękuję Bogu tysiąc razy dziennie, że posłał mnie tutaj. O nic więcej nie będę Go prosił. Nie rozpaczajcie z mego powodu. Radujcie się ze mną! Módlcie się za tych, którzy stworzyli ten obóz i cały ten system. Oni potrzebują waszych modlitw.... Niech Bóg się nad nimi zlituje...

* Ks. Kowcz potrzebował wody do celów liturgicznych, m.in. dla kropienia ciał ofiar egzekucji.


Za stroną: http://www.grekat.stalwol.pl/ps2.html, 29.09.2007r.

Sprawozdanie z działalności Duszpasterstwa Więziennego

Звіт з діяльности Тюремного Душпастирства Перемисько-Варшавської Архиєпархії УГКЦ (стан на 30 вересня 2008 р. Б.)

Коротка історія
На початку слід сказати, що Тюремне Душпастирство Перемисько-Варшавської Архиєпархії УГКЦ не є однорідною структурою, але зоною, у якій працюють поодинокі душпастирі. У Перемисько-Варшавські Архиєпархії практично є два головні осередки, а саме Перемишль і Люблін.
З 1996 р. реґулярну діяльність у тюрмі у Перемишлі почав о. Євген Попович, зустрічі і богослужіння ведуться мінімум два рази у місяці. У цю діяльність щиро заангажувались також миряни парохіяни Архикатедрального Собору св. Івана Хрестителя. Парохіяни часто підтримували матеріально в’язнів, а також приходили з духовою розрадою, особливо школярі з Ліцею ім. Маркіяна Шашкевича.
Від осені 2000 року до систематичної праці у перемиській в’язниці делеговано сотрудника архикатедральної парохії о. Івана Маряка; з 2002 року о. Романа Валявку; з 2003 року о. Богдана Крубу, – від жовтня 2004 року, по вересень 2006 року, допомагав йому о. Петро Качмар, а від серпня 2007 року цієї праці піднявся о. Павло Поточний.
На передодні Різдва Христового (5 січня 2008 р. Б.) з в’язнями перемиської тюрми зустрівся Митрополит Перемисько-Варшавський Кир Іван Мартиняк. Слова, якими Владика звернувся до них, сміливо можна вважати моттом кожного тюремного капеляна. Митрополит сказав до в’язнів:

Мимо цього, що ви є далеко від своїх рідних хат, у відокремлені, то ніколи не лишаєтесь самі. Бог, котрого бачите завдяки іншим людям завжди є присутнім.

З ініціятиви о. Павла Поточного, 17 квітня 2008 року перемиську в’язницю відвідав Консул України в Любліні п. Юрій Токар.
З 1999 року постійну працю у тюрмі в Холмі, за координацією о. Г. Драуса, розпочали греко-католицькі семінаристи з Люблінської Духовної Семінарії. Перший договір про працю греко-католицьких семінаристів у холмській тюрмі підписали 19 березня 1999 р. Б. Ректор Духовної Семінарії і Директор Холмської тюрми.
Водночас на зламі 1999/2000 р. у Люблінській в’язниці почав працю ієромонах Теодор Мартинюк. Треба підкреслити, що душпастирська праця семінаристів не була б можлива, якби не допомога люблінських душпастирів о. Богдана Панчака і о. Стефана Батруха, котрі до сьогодні активно допомагають у праці на пенітенціярні ниві. Чимало разів допомагали теж отці Марко Бляза і Богдан Манишин.
З 2004 року виникли душпастирські потреби опіки над греко-католиками у тюрмі в Угерцях Мінеральних, – цього завдання піднявся о. Іриней Кондро.

Події
Тюремне Душпастирство Перемисько-Варшавської Архиєпархії УГКЦ відзначало теж особливі події. І так 31 березня 2006 року, у люблінському Коронному Трибуналі відбувся науковий семінар «Więzienne oblicze Kościoła Greckokatolickiego – przeszłość i teraźniejszość», на якому пролунали такі доповіді:
• о. декан д-р Петро Сивицький, Kapelaństwo greckokatolickie w latach międzywojennych;
• о. д-р Стефан Батрух, Duchowość kapelańska;
• о. Ярослав Стороняк, Doświadczenia pracy kapelańskiej w Zakładzie Karnym w Chełmie (1999-2006);
• підполковник Єжи Ніколаєв, Doświadczenia Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie ze współpracy z Kościołami i związkami wyznaniowymi oraz w relacjach przygranicznych z Ukrainą.

Учасники семінару дивилися теж фільм про блаженного Омеляна Ковча Proboszcz Majdanka.
На семінарі присутні були директори усіх в’язниць Люблінської округи, з його директором підполковником Єжи Ніколаєвим та генеральним директором Пенітенціарної Служби Польщі підполковником Яцеком Пом’янкіевічом, численні вірні УГКЦ у Польщі та гості й особи зацікавлені тюремним душпастирством УГКЦ у Польщі.
У вересні 2006 року слідчий ізолятор у Любліні відвідали владики УГКЦ: Кир Софрон Мудрий, Кир Юліян Вороновський, Кир Володимир Війтишин, Кир Богдан Дзюрах, які мали нагоду детальніше пізнати польську пенітенціарну систему.
Проблема тюремного душпастирства була теж порушена автором цих рядків підчас міжнародної конференції: «Odkaz sv. Alžbety» (22 жовтня 2007 р.) з доповіддю: Chudoba (bieda, núdza) a zločinnosť uprostred cudzincov pochádzajúcich z krajín stredovýchodnej Europy (Ubóstwo a przestępczość wśród obcokrajowców pochodzących z krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Psychologiczna i duszpasterska analiza problemu na podstawie osadzonych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Zakładów Karnych i Aresztów Śledczych Okręgu Lubelskiego).
Черговим заходом Тюремного Душпастирства УГКЦ у Польщі була конференція в Ольшаніци (з 9 по 11 травня 2007 р.), зорганізована Пенітенціярною Службою Польщі (CZSW) й присвячена ролі Української Греко-Католицької Церкви у пенітенціарній системі під заголовком Więzień – człowiek potrzebujący duchowo.
Для греко-католиків у Холмській тюрмі регулярно служились богослужіння у візантійсько-українському та візантійсько-румунському обрядах.
З 10 по 12 вересня 2008 року у Даниловому городі Холмі проводилася міжнародна конференція: Тюремне душпастирство Греко-Католицької Церкви Середньо-Східної Європи. Метою конференції було пізнання методів і особливостей душпастирської праці у тюрмах Середньо-Східної Європи та вивчення можливостей співпраці у царині пенітенціарних питань між Державою і Церквою.
Конференцію відкрив заступник міністра юстиції Польщі п. Маріян Ціхош. Серед присутніх були найвищі керівники Пенітенціарної служби Польщі: генеральний директор генерал Яцек Пом’янкевіч та полковник Єжи Ніколаєв. У конференції активну участь брали також директори тюрем з Люблінської та Ряшівської округів.
Церковні доповідачі прибули: з України диякон Костянтин Пантелей, референт для пенітенціарних закладів України, о. Віталій Котик, ЧНІ, о. Олексій Куйбіда, о. Любомир Григер; зі Словаччини о. декан Іван Бляшко; з Польщі о. митрат д-р Стефан Батрух, представник Митрополита Івана (Мартиняка), протоієрей Богдан Панчак, настоятель Духовної семінарії УГКЦ у Польщі, о. Павло Поточний, тюремний капелан Ряшівської округи та диякон д-р Петро Сивицький і о. Ярослав Стороняк, капелани Люблінської округи. Активну участь у конференції взяли римо-католицькі капелани: о. Мірослав Фляк і о. Марек Любельскі. Присутніми на конференції були теж представники міста Холма.
Кожний день починався з Божественної Літургії (10 вересня – у тюремній каплиці, 11 і 12 вересня – у Соборі Пречистої Діви Марії у Холмі). Передобідня частина присвячувалася доповідям, після обіду – дискусії. На прикладі Холмської в’язниці душпастирі ознайомилися з працею Польської пенітенціарної служби. Триденний обмін досвідом та теоретичним знанням дозволив розробити практичні методи праці на тюремно-душпастирській ниві та започаткував взаємний процес обміну досвідом капеланів і в’язничних працівників.

Структури
На початках перший греко-католицький капелян отримав з 1 травня 2007 року 0,25 штату у тюрмі в Холмі. Душпастирські потреби спричинили, що з жовтня 2007 року тюремний душпастир з Холма підняв працю в слідчих ізоляторах у Красномуставі і Замостю. Декретом Митрополита Кир Івана Мартиняка з дня 3 червня 2008 р. піднесено рангу душпастирства тюремного у в’язницях Люблінської округи до ранги Тюремного душпастирства Люблінської округи та призначив на постійного співпрацівника о. диякона д-ра Петра Сивицького.
Декретом Митрополита Кир Івана Мартиняка з дня 21 квітня 2008 р. піднесено рангу душпастирства тюремного у перемиській в’язниці до ранги Тюремного душпастирства Ряшівської округи, і капеляном назначено о. Павла Поточного.
Грамотою з дня 7 травня 2008 р. Б. Архиєпископ Кир Іван Мартиняк, Митрополит Перемисько-Варшавський установив Блаженного Мученика о. Омеляна Ковча покровителем Тюремного душпастирства Перемисько-Варшавської Архиєпархії.
Характерною рисою тюремного душпастирства Перемисько-Варшавської Архиєпархії УГКЦ є його екуменічний і між обрядовий характер. На рівні тюрем проходить стисла екуменічна співпраця.
Усі ці кроки є видимими знаками швидкого розвитку тюремного душпастирства Перемисько-Варшавської Архиєпархії УГКЦ.

о. Павло Поточний
о. Ярослав Стороняк


"Перемиські Архиєпархіяльні Відомості, Рік VІ. Ч. 7. 2008",(str. 179-182)

Powojenne Duszpasterstwo więzienne Kościoła Greckokatolickiego w Polsce

Artykuł został opublikowany w książce Człowiek i Nadzieja, Duszpasterstwo więzienne Kościoła Greckokatolickiego Europy Środkowo-Wschodniej, red. Jerzy Nikołajew i ks. Jarosław Storoniak, Lublin 2009.

Sytuacja Kościoła Greckokatolickiego w drugiej połowie XX wieku

W okresie powojennym Kościół Greckokatolicki w Polsce doświadczał licznych prześladowań i dyskryminacji. Przez długie lata mógł funkcjonować pod opieką Kościoła Rzymskokatolickiego. Pewien dynamizm dokonał się nowomianowany prymas Polski arcybiskup Józef Glemp 22 grudnia 1981 roku powołał dwóch wikariuszy generalnych dla grekokatolików. Dla Polski północno-zachodniej – ojca Jozafata Romanyka OSBM z Warszawy i księdza kanonika Jana Martyniaka, proboszcza parafii w Legnicy – dla Polski południowo-wschodniej.

Wikariat północny dzielił się na dwa dekanaty: koszaliński i olsztyński. Obejmował 43 placówki duszpasterskie przy parafiach rzymskokatolickich, w tym 18 miało osobną lokalizację. Pracę duszpasterską prowadziło 22 kapłanów. Wikariat południowy dzielił się również na dwa dekanaty: przemyski i wrocławski. Obejmował 39 placówek duszpasterskich, spośród których 11 miało własne świątynie. Pracowało 24 księży[1].

W 1989 roku Kościół greckokatolicki (bizantyjsko-ukraiński) w Polsce otrzymał, po raz pierwszy od aresztowania bp. Kocyłowskiego, własnego biskupa. Został nim, konsekrowany 16 października 1989 roku, ks. mitrat Jan Martyniak, początkowo jako sufragan prymasa Polski i wikariusz generalny wiernych obrządku greckokatolickiego. Szesnastego stycznia 1991 roku Ojciec Święty Jan Paweł II mianował Jego Ekscelencję księdza biskupa Jana Martyniaka ordynariuszem greckokatolickiej diecezji przemyskiej. Od tego momentu zaczęto reaktywować jej urzędy, instytucje i sieć parafialną, która w odróżnieniu od okresu międzywojennego objęła całe terytorium państwa polskiego[2].

W trosce o usprawnienie działalności duszpasterskiej w Kościele greckokatolickim Stolica Apostolska podjęła 31 maja 1996 roku decyzję o utworzeniu w Polsce greckokatolickiej prowincji kościelnej – metropolii przemysko-warszawskiej. W jej skład weszły dwie nowoutworzone jednostki administracyjne: archidiecezja przemysko-warszawska i diecezja wrocławsko-gdańska. Na czele metropolii stanął arcybiskup Jan Martyniak, a ordynariuszem diecezji wrocławsko-gdańskiej został bp Teodor Majkowicz. Po śmierci ordynariusza diecezji wrocławsko-gdańskiej ks. biskupa Teodora Majkowicza do 19 czerwca 1999 roku władzę sprawował wikariusz generalny ks. mitrat Piotr Kryk. Nowym biskupem dla diecezji wrocławsko-gdańskiej został naznaczony ks. Włodzimierz Juszczak[3].

Decyzje Stolicy Apostolskiej przyczyniły się więc nie tylko do reaktywowania bezprawnie zlikwidowanych struktur Kościoła greckokatolickiego w Polsce, ale także dzięki nowej organizacji administracji i instytucji kościelnych do jego wzmocnienia, wychodząc naprzeciw współczesnym potrzebom Kościoła greckokatolickiego w Polsce.

Obecnie 200 tys. wiernych pod przewodnictwem dwóch biskupów, 80 kapłanów w 120 parafiach, przy pomocy sióstr katechetek prowadzi pełną i aktywną pracę duszpasterską w łączności z całym Kościołem greckokatolickim na świecie[4].

Rozwój duszpasterstwa więziennego Kościoła Greckokatolickiego

„Młodych zaś proszę, by wsłuchiwali się w słowa Chrystusa, który mówi do nich, jak niegdyś do Szymona Piotra i Andrzeja nad jeziorem: „Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi” (Mt 4, 19). Tak w roku w 1979 roku nawoływał do młodych Jan Paweł II. Odpowiedzią na te słowa były przedsięwzięcia młodych księży greckokatolickich, aby poszukiwać swoich wiernych w rozsianych po Polsce zakładach karnych i aresztach śledczych. Fundamentem pracy były duszpasterskie odwiedziny z okazji świąt i odwiedziny z sakramentami świętymi.

Kiedy został obalony komunizm w Polsce kapelani mogli już systematycznie odwiedzać placówki penitencjarne, w których znajdowali się ich parafianie. Ważnym impulsem w tym były słowa Ojca Świętego z encykliki Redemptoris misio z 1990 roku: Jak nigdy dotąd, Kościół ma dziś możliwość niesienia Ewangelii, świadectwem i słowem, do wszystkich ludzi (RM 92).

Od 1996 roku, rozpoczyna się nowy okres duszpasterstwa więziennego w Przemyślu. Ksiądz Mitrat Eugeniusz Popowicz rozpoczyna regularną pracę w przemyskim Zakładzie Karnym. Spotkania z osadzonymi odbywają się co najmniej dwa razy w miesiącu. Godnym uwagi jest także fakt, że w duszpasterstwo zaangażowana jest cała parafia pod wezwaniem świętego Jana Chrzciciela w Przemyślu. Parafianie niejednokrotnie wspierali finansowo inicjatywy związane z odwiedzinami osadzonych[5]. Dzięki ich ofiarności co najmniej dwa razy do roku można było zrobić więźniom paczki. Niejednokrotnie w rocznych spotkania brali także udział uczniowie z Zespołu Szkół im. Ks. Markiana Szaszkewicza w Przemyślu.

Zaś od 1999 roku systematyczną pracę podjęto w Zakładzie Karnycm w Chełmie. W posługę duszpasterska zaangażowali się klerycy Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie: Oleh Kekosz, Iwan Zozula, Wołodymyr Mandro i Andrij Martyniw, Iwan Palisa i Jurij Bojko. Umowę regulującą posługę kapelańską podpisano 19.03.1999 roku[6]. Sygnatariuszami byli Ppłk Jan Kuźniarz Dyrektor Zakładu Karnego w Chełmie i alumn V roku Wołodymyr Mandro, a osobą koordynującą zawarcie umowy i pracę kapelanów był wicedyrektor Ppłk Jerzy Nikołajew[7].

Równocześnie na przełomie 1999/2000 roku powstały próby pracy kapelańskiej w Areszcie Śledczym w Lublinie. Pracy tej podjął się brat Teodor Martyniuk i z powodu małej ilości osadzonych grekokatolików pracę prowadził indywidualnie. Następnie w związku z urlopem dziekańskim i pracą w komisji postulacyjnej procesu beatyfikacyjnego o. Klemensa Szeptyckiego i o. Leonida Fiodorowa, posługa w Areszcie Śledczym w Lublinie została zawieszona do 2005 roku. Stałej pomocy alumnom udzielali ks. Bogdan Pańczak i ks. Stefan Batruch oraz Księża z Ukrainy a także Ojcowie Studyci i Jezuici. Obecnie kapelanem w Zakładzie Karnym w Chełmie i Areszcie Śledczym w Lublinie i jednocześnie kapelanem okręgowym dla grekokatolików w Okręgu Lubelskim jest ks. Jarosław Storoniak, a zastępcą ks. dn dr Piotr Siwicki.

Od roku 2000 do pracy w Zakładzie Karnym w Przemyślu skierowywani są wikariusze, którzy pracują w parafii Archikatedralnej. Na mocy skierowania z dnia 18 listopada 2000 roku duszpasterstwo w zakładzie penitencjarnym obejmuje ks. Jan Mariak. Kolejnym kapelanem jest ks. Roman Walawka (I 2002), który jako pierwszy greckokatolicki kapelan w zakładzie karnym w Przemyślu podpisał Umowę o wykonywaniu posług religijnych[8]. Wszyscy kapelani następujący po ks. Romanie Walawce podpisali takie umowy. Kolejnym kapłanem skierowanym do pracy w przemyskim zakładzie karnym był ks. Bogdan Kruba (VIII 2003). Obecnie kapelanem w Zakładzie Karnym w Przemyślu i jednocześnie kapelanem okręgowym dla grekokatolików w Okręgu Rzeszowskim jest ks. Paweł Potoczny.

Formy pracy duszpasterskiej

Do obowiązków kapelanów należało:

1. Odprawianie zbiorowych nabożeństw i udzielanie sakramentów w niedzielę i święta przypadające w dni wolne od pracy.

2. Udzielanie posług religijnych indywidualnych na prośbę osadzonych.

3. Udzielanie posług zbiorowych w formie katechizacji i spotkań religijnych

Następnie przestrzeń pracy duszpasterskiej poszerzono o nowe zadania należały do nich:

1. Praca indywidualna – spotkania osobiste z pojedynczymi więźniami

- rozmowy na temat życia duchowego osadzonych

- dbanie o rozwój osobisty poprzez wiarę

- omawianie problemów życia codziennego oraz czerpania sił z wewnętrznej duchowości

- praca nad relacjami z rodziną

- nauka chrześcijańska - o traktowania drugiego człowieka (zasady zgodnego życia ze współosadzonymi i szacunku do personelu więziennego)

- praca nad aktywnym wejściem w życie po odbyciu wyroku

- praca nad osobistym rozwojem osadzonego

2. Praca zbiorowa:

- nabożeństwa dla osadzonych

- spotkania grupowe dla tworzenia wspólnoty o moralności chrześcijańskiej

- rozmowy nad postępem resocjalizacji oraz - w aspekcie religijnym - nawrócenia

- spotkania biblijne, polegające na absorpcji treści religijnych do życia osadzonych dla rozwoju personalnego

3. Praca informacyjno-kulturowa

- krzewienie kultury wśród osadzonych

- wzbudzanie pozytywnych zainteresowań

- włączanie w życie Kościoła Greckokatolickiego

- rozwijanie duchowych i społecznych zdolności osadzonych

Aspekt ekumeniczny i międzynarodowy

Liczba więźniów korzystająca z posług kapelanów greckokatolickich nieustannie ulegała wahaniom ze względu na częste przenosiny osadzonych, głównie dla ułatwienia więźniom kontaktu z rodziną. Oprócz grekokatolików z Polski, byli także obywatele Ukrainy, Białorusi, Mołdawii, Rosji, Litwy, Rumunii oraz państw afrykańskich. Posługa odbywała się w formie zbiorowych spotkań nabożeństw w Kaplicy ekumenicznej, a także w formie indywidualnych spotkań na terenie oddziałów w pomieszczeniach do tego przeznaczonych.

Praca kapelańska ma także charakter ekumeniczny, co wiąże się za ścisłą współpracą, z Kapelanami dla osadzonych prawosławnych, polegającą na uzupełniającej się pracy nad fundamentami chrześcijaństwa i osadzonymi z b. ZSRR, którzy są nie ochrzczeni realizując papieski nakaz misyjny przedstawiony ze szczegółami w Redemptoris missio: Dziękuję Bogu za to, że nakłonił nas, byśmy szli naprzód drogą trudną, ale przynoszącą tak wiele radości — drogą jedności i komunii chrześcijan. Dialogi międzywyznaniowe na płaszczyźnie teologicznej przyniosły konkretne i widoczne owoce: zachęca to, by iść dalej. (RM 80)

Z powodu internacjonalności grup katechizowanych spotkania odbywały się w różnych językach, między innymi: po polsku, jak również po ukraińsku, rosyjsku, czy rumuńsku. Na spotkania przychodzili i przychodzą obywatele różnych państw b. Związku Radzieckiego i innych krajów Europy oraz świata. Niepełnymi byłyby te wszystkie dane, gdyby nie zaznaczyć, iż praca i nauka była obustronna. Młodzi Kapelani w Zakładzie Karnym zdobyli autentyczną i niezbędną wiedzę oraz obycie duszpasterskie. Nauczyli się pokory, słuchania i nie oceniania.

Na dzień dzisiejszy kapelani greckokatoliccy zdobywający doświadczenie w Polsce pracują z wiernymi w Azji, Ameryce i Europie. Ich doświadczenie i zapał pozwala nieść Dobrą Nowinę do osób poranionych i trudnych. Jednocześnie współpraca kapelanów z duszpasterzami parafialnymi w pewniej mierze przyczyniła się do zmniejszenia się ilość osadzonych grekokatolików. Obecny kurs duszpasterstwa więziennego Kościoła Greckokatolickiego pozwala na systemowe rozwiązania na Terenia całego kraju i jest dobrym sygnałem dla wszystkich potrzebujących swego kapelana.



[1] B. Biły, Narys istorji Peremyśkoho jepyskopstwa schidnioho obiadu, w: Peremyski Archijeparchijalni Widomosti (2006). s 92.

[2] Tamże.

[3] J.Syrnyk, Dziesięciolecie eparchii wrocławsko-gdańskiej Cerkwi greckokatolickiej w Polsce (1996-2006), w: Litopys Wrocławsko-Gdańskoji eparchii YHKC, s. 28-31.

[4] Por. Historia Archidiecezji Przemysko-Warszawskiej, w: http://webmgr.cerkiew.net/page.php?5, 20.05.2008.

[5] Kronika duszpasterstwa więziennego w Przemyślu w posiadaniu autorów.

[6] Umowa po sługach kapelańskich z dnia 19.03.1999.

[7] J. Storoniak, Doświadczenia pracy kapelańskiej w Zakładzie Karnym w Chełmie (1999-2006), w: Duszpasterstwo więzienne Kościoła Greckokatolickiego w Polsce, Krasnystaw 2006, s. 37-41.

[8] Wywiad z duszpasterzem więziennym ks. Pawłem Potocznym.


Witamy na blogu

Witamy na blogu Duszpasterstwa Więziennego Kościoła Greckokatolickiego w Polsce. Od wielu lat Kościół Greckokatolicki prowadzi działalność w wielu jednostkach penitencjarnych w Polsce. W natłoku wielu działań Kościoła, działania duszpasterskie w ośrodka penitencjarnych zostają "zagłuszone" i informacja onich ginie w natłoku wielu innych. Blog Duszpasterstwa Więziennego utworzono po to, aby działania, które podejmujemy były widoczne i łatwo dostępne. Także po to aby pomóc zrozumieć potrzebę odwiedzin skazanych, a jest to odpowiedź na wezwanie Jezusa Chrystusa "byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie... Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili"., (Mt 25, 36. 40).

ks. Paweł Potoczny